Bitwa pod Połtawą z roku 1709 była ostatnim starciem szwedzkiego króla Karola XII z wojskami rosyjskimi Piotra Wielkiego, w ramach Wojny Północnej. Szwedzi zaatakowali rosyjskie reduty, zdobywając jedną po drugiej. Lecz drugiego dnia, bitwa nie przebiegała już pod dyktndo Szwedów. Ponieśli tak duże straty, że ich atak został zatrzymany, a rosyjskie uderzenie doprowadziło do ich ucieczki.
Bitwa pod Połtawą miała miejsce 27 czerwca 1709 roku (8 lipca według kalendarza gregoriańskiego) i była kluczowym starciem w ramach wielkiej wojny północnej (1700–1721) pomiędzy Szwecją a koalicją państw prowadzoną przez Carstwo Rosyjskie. Bitwa ta stanowiła punkt zwrotny w wojnie i miała decydujący wpływ na przyszły kształt Europy Wschodniej.
TŁO HISTORYCZNE
Szwedzki król Karol XII dążył do utrzymania dominacji swojego kraju w regionie bałtyckim. Po serii zwycięstw nad przeciwnikami w pierwszych latach wojny, w 1708 roku Karol XII postanowił zaatakować Rosję. Jego kampania zakończyła się niepowodzeniem, głównie z powodu surowych warunków zimowych, braku zaopatrzenia oraz strategicznych błędów.
Przebieg bitwy
Armia szwedzka, licząca około 20,000 żołnierzy, była osłabiona i zmęczona po trudnej zimie. Rosjanie pod wodzą cara Piotra I Wielkiego zgromadzili znacznie większe siły, liczące około 45,000 ludzi.
Przygotowania
- Pozycje obronne Rosjan: Rosjanie umocnili swoje pozycje wokół Połtawy, budując reduty (umocnione stanowiska obronne).
- Stan armii szwedzkiej: Karol XII był ranny i nie mógł osobiście dowodzić armią. Dowództwo przejął Carl Gustaf Rehnskiöld.
Bitwa
- Poranne natarcie: 27 czerwca rano Szwedzi rozpoczęli atak na rosyjskie reduty. Pierwsze starcia były korzystne dla Szwecji, ale później sytuacja się pogorszyła.
- Przełom: W kluczowym momencie bitwy Rosjanie przeprowadzili kontratak, który zdezorganizował szwedzkie oddziały.
- Decydujący moment: Rosyjska kawaleria pod dowództwem generała Menhzikova zaatakowała flanki szwedzkiej armii, co doprowadziło do jej całkowitego rozbicia.
Skutki bitwy
- Klęska Szwecji: Szwedzka armia została zniszczona, a wielu żołnierzy dostało się do niewoli. Karol XII zdołał uciec do Turcji.
- Wzrost potęgi Rosji: Bitwa pod Połtawą znacząco wzmocniła pozycję Rosji w Europie. Rosja stała się nowym dominującym mocarstwem w regionie bałtyckim.
- Koniec szwedzkiej hegemonii: Bitwa oznaczała początek końca szwedzkiej dominacji w Europie Północnej.
Znaczenie
Bitwa pod Połtawą jest często uznawana za jedno z najważniejszych starć w historii Europy Wschodniej. Zmieniła układ sił w regionie i zapoczątkowała nową erę dominacji Rosji, która trwała przez większość XVIII i XIX wieku.